Willy Waldack, liberaal syndicalist in Belgisch-Congo

Florian Van de Walle, Liberas

Willy Waldack was een van de grote namen binnen de Algemene Centrale der Liberale Vakbonden van België (ACLVB). Jarenlang, van 1959 tot 1989, was hij er nationaal secretaris. Vanaf 1989 volgde hij Armand Colle op als voorzitter van de Liberale Vakbond. Hij bleef voorzitter tot zijn dood in 1994. Voor hij nationale bekendheid genoot in vakbondskringen was hij vooral actief voor de ACLVB in Belgisch-Congo en Ruanda-Urundi. Het archief van Waldack bestaat bijna uitsluitend uit dossiers die te maken hebben met de Liberale Vakbond in de Belgische kolonie.

Waldack had al langer een band met Congo. Hij volgde een opleiding aan het Universitair Instituut voor de Overzeese gebieden te Antwerpen en werd vervolgens voor enkele jaren assistent-gewestbeheerder in Belgisch-Congo (1953-1956). In die jaren kwam hij in contact met verschillende liberale kolonialen. In 1957 maakte hij de overstap naar de ACLVB en keerde terug naar België. Vanuit het hoofdgebouw van de ACLVB in Gent superviseerde Waldack het reilen en zeilen van de Liberale Vakbond in de Belgische kolonie. De dossiers uit het archief van Waldack geven een beeld van zijn voornaamste activiteiten: hij volgde de stichting van nieuwe afdelingen op, bereidde dossiers voor die betrekking hadden op de sociale wetgeving in de Belgische kolonies, verzorgde de communicatie tussen de hoofdzetel van de ACLVB en de afdelingen in de kolonies, en hij adviseerde het nationaal bestuur over kwesties in Belgisch-Congo en Ruanda-Urundi. Ook toen Waldack was gepromoveerd tot nationaal secretaris in 1959 volgde hij de op dat moment erg precaire situatie in Congo op de voet. Na de onafhankelijkheid van Congo bleef het land hem interesseren en zette hij zijn inzet voor de belangen van de oud-kolonialen voort.

Overzichtskaartje van de ACLVB-afdelingen in Belgisch Congo en Ruanda-Urundi (Liberas, archief Willy Waldack (1232), 10)

De archiefstukken die Waldack in deze periode produceerde, zijn van groot belang voor de studie van de uitbouw van de Liberale Vakbond in Belgisch-Congo. Zijn dossiers geven een goed inzicht in de organisatie, samenstelling en invloed van de afdelingen. Daarnaast staan de verschillende briefwisselingen het toe om de netwerken van de ACLVB in Congo bloot te leggen. De periode waarin Waldack opereerde (1957-1959 met aanvullingen t.e.m. 1960) was voor de ontwikkeling van het syndicalisme in Congo cruciaal. In 1957 werd het verenigingsrecht in Belgisch-Congo en Ruanda-Urundi goedgekeurd waardoor de vakbonden sterk konden groeiden. Congolezen kregen in deze periode ook steeds meer toegang tot beroepen die voorheen enkel voor westerlingen toegankelijk waren. Deze evolutie van de arbeidsmarkt had ook zijn weerslag op de vakbonden. Daarnaast bevat het archief veel stukken die een blik werpen op de sociaaleconomische situatie van Congo in het algemeen.

Brief van Armand Colle met felicitaties aan Patrice Lumumba n.a.v. de oprichting van een Cercle Libéral Africain, (Liberas, archief Willy Waldack (1232), 5)

Het archief bedraagt 1,89 meter. Na de ondertekening van een onderzoekscontract, is het raadpleegbaar in de leeszaal van Liberas. De inventaris van het archief van Willy Waldack is te vinden op de website van Liberas.