Erfgoedcollectie van de Zusters van het Convent van Betlehem van Duffel

KADOC-KU Leuven

In 2020 droegen de zusters van het Convent van Betlehem van Duffel hun archief over aan KADOC. Voortbouwend op de jarenlange toewijding van enkele zuster-archivarissen, verwerkten de medewerkers van KADOC ruim 22 meter archief en audiovisueel materiaal. Hoewel de congregatie wortels heeft in de vroegmoderne tijd, weerspiegelt de collectie voornamelijk de (laat)negentiende-eeuwse en twintigste-eeuwse geschiedenis van de zusters van het Convent van Betlehem. In die periode was de congregatie uitgegroeid van een kleine, aan de begijnen verwante, groep van religieuze vrouwen tot een belangrijk diocesaan, apostolisch instituut met een grote impact op de wereld van de psychiatrische zorgverlening. Met ruim vierhonderd leden en een vijftiental huizen in de ruime regio Mechelen-Antwerpen-Kempen lieten de zusters ook op vele andere domeinen – ziekenzorg, onderwijs en kinderopvang – hun sporen na.

Een groep ‘verzwakte’ kinderen die tijdens de zomermaanden bij de zusters in Duffel konden aansterken (1943). (KADOC, Beeldarchief van de Zusters van het Convent van Betlehem - Duffel, nr. 241)

Deze geschiedenis werd reeds in het jaar 2000, ter gelegenheid van het vijfhonderdjarige bestaan van het convent, uitvoerig beschreven in de publicatie van Ruth Timmermans, een samenwerkingsproject tussen de congregatie en KADOC. Toch biedt het archief van het Convent van Betlehem onderzoekers nog vele nieuwe perspectieven. Onder meer met betrekking tot de geschiedenis van de kloostervernieuwing van de jaren 1950 en 1960 beschikt het archief over een brede waaier aan documenten. Een rijke collectie persoonlijke notities van kloosterzusters schept daarenboven mogelijkheden voor een history from below of de reconstructie van het vaak vergeten persoonlijke verhaal van vrouwelijke religieuzen. En ook het apostolaat in de psychiatrische zorgverlening heeft zich vertaald in boeiende stukken, van briefwisseling over kronieken tot (negentiende-eeuwse) registers van patiënten. De inventaris van het archief en het beeldarchief van het Convent van Betlehem is online beschikbaar en de stukken kunnen – na toestemming van de bewaargever en mits toepassing van privacyregels – in KADOC worden geraadpleegd.