2.789 affiches van het Antwerpse provinciebestuur geïnventariseerd en online

Bart Willems, Rijksarchief Antwerpen

Het Rijksarchief Antwerpen bewaart heel wat affiches van het provinciebestuur van Antwerpen. Sommige affiches werden door de archiefdienst van de provincie Antwerpen als één verzameling samengebracht. In 2013 werd deze verzameling van 2.789 affiches naar het Rijksarchief overgebracht. Sinds 2021 zijn de affiches dankzij de publicatie van een catalogus raadpleegbaar in onze leeszaal in Antwerpen. En nu zijn ze ook geïntegreerd in de online zoekomgeving zodat de collectie online raadpleegbaar is.

Het gaat zowel om affiches die afkomstig zijn van de provincie Antwerpen zelf als om affiches die door de provincie werden aangekocht, zoals bijvoorbeeld de affiches van de nv Sportpaleis.

De verzameling heeft betrekking op de (gemeenten van de) provincie Antwerpen en bestrijkt de periode 1905-2009, inclusief affiches van voor, tijdens en na de Eerste en de Tweede Wereldoorlog. Een aanzienlijk deel van de collectie komt voort uit de promotie die de provincie voerde voor de culturele activiteiten die ze ontplooide. Vooral de affiches uit de collectie van het Provinciaal Centrum Arenberg vallen op door hun grote aantal. De affiches van het Reizend Volkstheater zijn hieraan verwant.1 Ook de verschillende provinciale musea maakten via affiches promotie voor tentoonstellingen.

“Duitsche manier van oorlogvoeren / Façon Allemande de faire la guerre / The way the Germans make war”; geïllustreerde afbeelding met taferelen van Duitse soldaten die oorlogvoeren in België; illustrator: Julien ‘t Felt; uitgever: Patria, [1914]. RAA, PAA007, Verzameling affiches, 183.

De affiches van de lokale besturen, uitgegeven in het kader van het 100-jarig bestaan van België, vormen een categorie apart. Het zijn vaak fraai uitgegeven affiches op groot formaat, die een overzicht bieden van de activiteiten die in het kader van de centenaire in 1930 werden georganiseerd.

Nog een belangrijke collectie affiches is die van het Provinciaal Veiligheidsinstituut. Er zijn honderden affiches die als didactisch materiaal werden gebruikt om veiligheidsvoorschriften op het werk en/of thuis te promoten. Een aanzienlijk deel van de collectie bestaat uit affiches van veiligheidsinstituten uit Nederland, Duitsland en Amerika. In dezelfde lijn zijn er affiches ter bestrijding van tuberculose, pokken en venerische ziekten. De openbare gezondheid was immers een belangrijk aandachtspunt voor het provinciebestuur. Aangezien in de twintigste eeuw sport en recreatie belangrijker werden, speelde ook op dit terrein het provinciebestuur van Antwerpen een rol. Deze verzameling bevat onder meer affiches van de Olympische Spelen in 1920, de wereldtentoonstelling van 1930, het Provinciaal Domein Zilvermeer en de nv Sportpaleis.

Ook de beide wereldoorlogen hebben heel wat affiches gegenereerd.

De catalogus

De catalogus3 is in papieren versie voor € 15,00 kan besteld worden via publicat@arch.be. Je kan de inventaris ook gratis downloaden in pdf-formaat via onze webshop of online raadplegen via onze zoekrobot.

Referenties