Het archief van de Liberale Radio- en Televisieomroep (Librado)

Florian Van de Walle, Liberas

De oprichting

De Liberale Radio- en Televisieomroep (Librado) was tussen 1980 en 2001 actief als de zendgematigde vereniging van de liberale zuil. Al in 1976 richtte men in de schoot van het Liberaal Radio en Televisie-instituut een eerste feitelijke vereniging op. Deze kende echter een slapend bestaan tot de inwerkingtreding van het BRT-decreet in 1980. Het eigenlijke systeem voor de uitzendingen voor derden werd bovendien pas het daaropvolgende jaar effectief in de praktijk omgezet. Dirk Verhofstadt werd de eerste programmaproducer van Librado. Albert Maertens werd de eerste voorzitter.

Dirk Verhofstadt, de eerste producer van Librado in 1982 (Liberas, fotocollectie, 201956)

Programmatie

De programmatie van Librado werd in de begindagen gekenmerkt door zijn losse stijl. Een uitzending van Librado bestond meestal uit wat nieuws, soms een debat, maar dikwijls werden de programma’s opgeleukt met moderne muziek of eigen amusementsproducties. De meer populaire producties waren onder andere het autoprogramma Turbo, het muzieksegment Librado Special en het human interest programma De Ombudsman. Al deze programma’s hadden op zich weinig te maken met het uitdragen van een liberale gedachte. Toch werden ook interviews getoond of reportages uitgezonden waar dergelijke onderwerpen wel aan bod kwamen. Librado keek goed naar wat er op de Nederlandse Omroep gebeurde, en dan vooral naar de omroepvereniging TROS, die bekend stond om zijn programmatie die een breed publiek aansprak. In de pers wekte dit wel eens gemengde gevoelens op. Tegenstanders beweerden dat Librado soms te oppervlakkig was, anderen vonden het dan weer positief dat Librado iets moderner uit de hoek durfde te komen dan de uitzendingen die doorgaans op de BRT te zien waren.

Bekijk hier een fragment van een vroege uitzending van Librado in 1981 (Liberas, audiovisuele collectie, NOID:WM13N2KF48).

Na verloop van tijd, en zeker in 1989 bij het doorbreken van het BRT-monopolie door VTM, de eerste commerciële zender in Vlaanderen, leek de rol van de uitzendingen door politieke derden uitgespeeld. Toch bleven zij nog uitzendingen verzorgen tot 2001. De stijl van Librado veranderde in deze periode duidelijk, zo kreeg het politieke een grotere plaats toebedeeld. Steeds vaker werden er reportages getoond of interviews met PVV/VLD-kopstukken. De live-uitzendingen waar kijkers konden inbellen om vragen te stellen aan politici bleven wel populair. Het was echter duidelijk dat VTM steeds meer het marktaandeel bezette waar voorheen de politieke derden nog een graantje van konden meepikken. Met het decreet van 6 juli 2001 werden de uitzendingen van politieke derden stopgezet. De laatste uitzending van Librado, een retrospectieve, vond plaats op 17 december 2001. Daarna werd de vereniging ontbonden.

Een promotieaffiche van Librado uit 1981. (Liberas, affichecollectie, 22-9-02-6-06-07)

Het archief

In 2002 werd contact gezocht met het toenmalige Liberaal Archief (nu: Liberas) om zowel het papieren archief als het audiovisueel materiaal te bewaren. Naar aanleiding van het twintigjarig stopzetten van Librado werd de inventaris van het papieren archief opgemaakt. Het audiovisueel materiaal werd met de hulp van het Vlaams Instituut voor Archivering (nu: Meemoo) in het verleden al gedigitaliseerd. In de beeldbank van Liberas kunnen de metadata van de uitzendingen bekeken worden en kan men op aanvraag ook de uitzendingen zelf bekijken. Het papieren archief van de vereniging documenteert in detail de volledige werking van de organisatie. De beschrijvingen van het audiovisueel materiaal en de inventaris zijn te vinden op de website van Liberas.