Het archief van de Internationale Jaarbeurs van Vlaanderen

Liberas, Florian Van de Walle

De Internationale Jaarbeurs van Vlaanderen (IJV) is sinds 1946 een belangrijke speler in de wereld van handelsbeurzen. In 2021 vond de vijfenzeventigste editie plaats; naar aanleiding van de feestelijkheden gaf de organisatie achter de jaarbeurs, IJV-IFAS vzw haar archief in bewaring bij Liberas. Intussen is het archief geïnventariseerd en het voornaamste iconografische materiaal gedigitaliseerd en beschreven.

Cover van de catalogus van de Internationale Jaarbeurs van Vlaanderen, 1952 (Liberas, Archief IJV-IFAS (archief 1895), nr. 54.)

De Gentenaar Clément Morraye droomde in de nadagen van de Tweede Wereldoorlog over het starten van een internationale jaarbeurs in Gent. Zijn vader, Joseph Morraye was fabrikant en handelaar van bottelmateriaal, voorzitter van het Gentse Syndicaat van de Federatie van Handelaars en medestichter van de Internationale Jaarbeurs van Brussel. Vader en zoon waren in het prille begin de drijvende kracht om bij de Gentse handelaars en stadsbestuur het idee van een jaarbeurs te promoten. Clément Morraye maakte zonder vader (die stierf tijdens de bevrijding) maar met de hulp van de federatie van Gentse handelaars zijn droom waar: in 1946 kende Gent voor de eerste keer een internationale Jaarbeurs. De bedoeling van de bezielers om de economie op gang te krijgen, leek geslaagd. Met ruim 367 standhouders en 172.000 bezoekers kon de jaarbeurs terugblikken op een geslaagde editie.

Clément Morraye (voorzitter, rechts) en Alan G. Kirk (ambassadeur van de VS) op de Amerikaanse Dag, 1948. (Liberas, fotocollectie, 705750)

In de daaropvolgende jaren bleef de omvang van de jaarbeurs alleen maar toenemen. Een element dat in latere jaren sterker naar voren kwam, was dat bij elke editie een gastland in de kijker werd gezet. Naast de klassieke jaarbeurs organiseerde de IJV ook steeds meer specifieke vakbeurzen zoals Estetika, Linea-Lineart en de Lentebeurs. Daarboven begon de organisatie steeds meer beurzen voor derden te organiseren. Flanders’ Technology is een van de meer gekende beurzen georganiseerd door de IJV. De IJV zou uiteindelijk een apart dochterbedrijf ‘IFAS’ (International Fair and Congres Services) oprichten die deze diensten overneemt. Later fuseerden de IJV en IFAS in één vzw-structuur.

Affiche van de Lentebeurs, 1980 (Liberas, affichecollectie, 22-9-23-6-04-14)

Het archief van IJV-IFAS bevat voornamelijk iconografisch materiaal. Van zowat alle beurzen die men organiseerde zijn de catalogi, promotiefolders, toegangskaarten of affiches bewaard. Een aantal opmerkelijke stukken van de periode uit de jaren vijftig en zestig is bewaard, zoals de rapporten van de Internationale Afrikaanse Studiedagen. Deze tonen duidelijk de koloniale lens waarmee handelaars in deze periode naar Afrika keken. Een beperkt deel van het archief gaat over de organisatie van de beurzen. Meest in het oog springend zijn daarbij de verslagen van de Raad van Beheer en de briefwisseling van Fritz Meyvaert (voorzitter in de jaren vijftig tot de jaren tachtig).

Amerikaans ambassadeur John Eisenhower (links) en Belgisch Premier Theo Lefèvre (midden) ontspannen op de jaarbeurs, 1969. (Liberas, fotocollectie, 705798)

Naast het organisatorisch en documentair gedeelte is er nog een grote fotocollectie aanwezig in 93 albums. Deze documenteren quasi de volledige bestaansperiode van de IJV en bevatten naast beelden van de standen ook foto’s van de meest prominente bezoekers. Alle foto’s en affiches zijn reeds geregistreerd en gedigitaliseerd maar nog niet allemaal online raadpleegbaar omwille van auteursrechtelijke redenen. Een deel van de foto’s werd gebruikt in de digitale expo Take me to the Fair. Er bestaat nog geen uitgebreide, academische studie over de geschiedenis van de Jaarbeurs; kortom onderzoeksmogelijkheden genoeg.
Het archief is raadpleegbaar in de leeszaal van Liberas na ondertekening van een onderzoekscontract. De omvang bedraagt 9,93 meter (exclusief iconografisch en museaal materiaal). De inventaris en de aanverwante foto’s, affiches en ander iconografisch materiaal zijn raadpleegbaar via de archieffiche op de website van Liberas.